Nota's 29/07

In het college van vandaag gaan we dieper in op het gebruik van motieven in het oeuvre van Els M.R. Dehaen. Vragen stelt u zoals steeds aan het eind van het college.

Zullen we dan maar van start gaan?

Het motief van de treinreis is kenmerkend voor het vroege oeuvre van Dehaen. Wanneer u doorbladert naar pagina drieëntwintig in de groene pagina's van uw cursustekst, vindt u daar de tekst "Keleti Pályaudvar". Wat meteen in het oog springt, is de Hongaarse titel. In het glossarium ziet u dat Keleti Pályaudvar zich laat vertalen als Ooststation. Het gaat hier natuurlijk over het Ooststation in Boedapest. U weet intussen uit het artikel van Wisniewski & Nagy dat Dehaen gedurende enkele maanden nabij Keleti verbleef. Dit verblijf zou haar vroeg werk blijvend tekenen, en verklaart de naam "Hongaarse periode" die we vaak in de literatuur aantreffen.

Over het verhaal achter deze tekst zijn de bronnen het oneens. Volgens sommigen bezocht Dehaen haar familie in Győr. Anderen beweren dat zij kampte met recent liefdesverdriet. Nog anderen wijten het aan een buitengewoon grauwe, kille dag. Sceptici stellen zelfs dat zij nooit een trein genomen heeft vanuit dat station. Het staat u vrij daarin uw eigen aanvoelen te volgen, want we weten het niet zeker.

Zouden de mensen achteraan willen stoppen met schaken of hun partij buiten verder kunnen zetten alstublieft?

Goed. De tekst zelf dan. Op het eerste zicht een droog, haast sec relaas van een treinreis. Past u echter de close reading techniek toe, dan merkt u onmiddellijk dat de ik-protagonist niet Dehaen zelf is, maar dat u het gebeuren als het ware door de ogen van een trein bekijkt. Deze personificatie was waarschijnlijk een knipoog naar het 'levende' schilderdoek in "Specht en Zoon" van Willem Jan Otten, een tijdgenoot van Dehaen waar zij sterk naar opkeek.

Let u ook op de parallellie tussen het eerste en het tweede deel, die haast ad absurdum is doorgetrokken. Het gebruik van tijd en ruimte is bewust vaag gehouden, zodat het zwaartepunt op de uitdieping van het personage - de trein - komt te liggen, maar ik wil u toch even op de krachtige dichotomie wijzen die deze tekst oproept.

Licht wordt donker, vertrek wordt aankomst, begin wordt einde en vice versa. Dehaen volgt daarin niet de westerse, lineaire tijdsbeleving, maar schept een circulaire orde die ons desalniettemin vertrouwd aanvoelt.

Hierbij houd ik het voor vandaag, aangezien sommigen onder u een aansluitend college volgen. We zetten de bespreking verder op het inhaalcollege nu donderdag van 14 tot 16h.

Zijn er nog vragen?

Hortobágy

Ik geloof niet in innerlijke rust. Ooit volgde ik eens enkele sessies yoga om een vriend te steunen die daar nood aan had. Terwijl anderen een volkomen ontspannen reis door het lichaam maakten, staarde ik verveeld naar het plafond. Na sessie twee telde ik op zo'n momenten de tegels op het plafond of probeerde ik me de tekst van een liedje te herinneren.

Daarom stond ik bij voorbaat reeds sceptisch tegenover de excursie naar Hortobágy. Hortobágy is het grootste nationale park van Hongarije en wordt ook wel eens "het grote Niets" genoemd omdat het in Alföld ligt, de grootste vlakte van Europa. Lege vlakte zo ver als het oog kan zien. Als dat hun slogan was geweest, behoorde ik vast niet tot de doelgroep.

Toch was het niet geheel onaangenaam, de korte safari doorheen Hortobágy. Ik hou niet van dieren en ik hou niet van stilte en verder was er eigenlijk niets, maar om de één of andere reden werkte het toch.

Op een korte wandeling beklommen een Italiaanse klasgenoot en ik een zeldzame uitkijktoren. Zelf van zo hoog was er zoals beloofd enkel vlakte in het verschiet. De Italiaanse klasgenoot zet een volksliedje in dat we daags tevoren in de klas hadden geleerd. Ik staar gedachteloos in de verte. Best wel vredig, die innerlijke rust.

Liszt voor beginners

Ik heb me ooit voorgenomen geen facultatieve culturele lezingen meer bij te wonen. Dat naar aanleiding van een (vooraf niet als dusdanig aangekondigde) volstrekt Italiaanse lezing over Neolatijnse dichters en de lezing "International Dialogue Through Erasmus" waarin een hysterische Japanse verhaalde hoe sommige buitenlanders een handdoek gebruiken om af te wassen en andere niet. En dat was het interessante stuk van de lezing.

Maar hier in Debrecen wordt mijn Hongaars taal-en cultuurbad gesponsord door de Vlaamse overheid, dus voelde ik mij moreel verplicht om tenminste de eerste lezing bij te wonen. Ferenc Liszts werk is mij slechts vaag bekend. Tot voor kort dacht ik dat de beltoon op mijn grootmoeders telefoon die op vernuftige wijze een Hongaarse dans laat horen wanneer er Hongaarse familie belt, van Liszt was, maar zelfs dat zou Brahms zijn.

Gelukkig wist Dr Mihály Duffek, decaan Musicologie aan de universiteit van Debrecen, net iets meer over de man. Zo was Liszt naast componist ook een zeer begaafd pianist. Conderten verdienden doorgaans beter dan composities, dus had hij er alle belang bij zeer complexe stukken te schrijven die enkel hijzelf en zijn meest getalenteerde tijdsgenoten konden spelen. Beluister bijvoorbeeld volgende sonate of de tweede rapsodie en oordeel zelf.

Aangezien de piano pas in de tijd van Liszt (zijnde de negentiende eeuw) zijn finale vorm kreeg, was het instrument hip en trendy en verkende men volop zijn mogelijkheden. Fanboys, waaronder Liszt, beweerden dat de piano vele andere instrumenten of zelfs een volledig orkest kon imiteren en vervangen. In Liszts bewerking van Schuberts Erlkönig vervangt één piano zang en pianobegeleiding. Zijn parafrase van Verdis Rigoletto is een "korte samenvatting" van een opera.

Verder was Liszt geen gemakkelijk man, maar welke Hongaar is dat wel? En was Liszt zelfs maar een Hongaar? Niemand die het met zekerheid weet.

Hongarije

Ik heb nooit problemen gehad met Wizzair. Toegegeven, ik heb het altijd merkwaardig gevonden dat een land vol homohaters die gay-ass roze vliegtuigen op hun grondgebied tolereerden, maar verder geen klachten.

Ik had gisteren een klein meningsverschil met diezelfde vliegtuigmaatschappij. Ik wilde graag op hun vliegtuig, zij waren de tegengestelde mening toegedaan.Hun bagageruim was vol en zelfs mijn online check-in bewijs van betaling en mijn tijdige aanwezigheid konden hen niet verwurven. Ik zou nu misnoegd kunnen uitwijden hoe personeelslid X beweerde dat ik voor 40 euro nog mee kon, waarna personeelslid Y zei dat ik voor 60 euro morgen nog eens mocht proberen en personeelslid Z opwierp dat ik eigenlijk best nog had meegekund zonder bagage, maar wie op een schrijnend kafkaësk verhaal zit te wachten, kan er één van mijn vorige blogposts op naslaan.

Wel vulde ik een klachtenformulier in. Is mijn klacht A) geweigerd voor boarding B)uitzonderlijk lange vertraging of C)aansluiting gemist? Wens ik graag A) (gedeeltelijke) terugbetaling B) "compensatie" C) hotelovernachting? Licht het probleem kort toe. Voeg eventuele documenten toe.

Neen, gedane zaken nemen geen keer. Gelukkig kijk ik nu hoopvol richting de toekomst. En die toekomst begint vandaag met de feestelijke openingsreceptie van mijn postorderbedrijf ambachtelijke Leuvense streekproducten. Voor de luttele som van 25 euro (op voorhand te betalen)kan ook u nu genieten van een luxueus assortiment streekfruit, Herentse honing, Winkselse graanjenever en een chocoladen beeltenis van de Fons Sapientiae.

En natuurlijk is uw klacht onze grief. Is uw klacht A) De verkoper wilde u helemaal niets geven in ruil voor uw voucher of B)U ontving enkel rotte peren en honing die vervallen is sinds 1994 ? Dan bieden wij u graag A) (gedeeltelijke) terugbetaling B) "compensatie" C) een educatieve fruitwandeling door de Leemstreek voor het onrecht dat u werd aangedaan.

Iedereen van harte welkom!